استرس مزمن می‌تواند چرخه طبیعی رشد مو را مختل کرده و باعث ریزش ناگهانی یا تدریجی شود. از تلوژن افلوویوم گرفته تا آلوپسی آره‌آتا، اضطراب نقش مهمی در بروز انواع ریزش مو دارد و شناخت این ارتباط، گامی مهم برای حفظ سلامت پوست و مو است.
درک چرخه رشد مو
برای اینکه بفهمیم استرس چگونه بر ریزش مو تأثیر می‌گذارد، ابتدا باید با چرخه طبیعی رشد مو آشنا شویم. موهای ما سه فاز اصلی را طی می‌کنند:
فاز آناژن (فاز رشد): در این مرحله، موها به طور فعال در حال رشد هستند و این فاز می‌تواند بین 2 تا 7 سال طول بکشد. تقریباً 85 تا 90 درصد موهای سر در هر زمان در این فاز قرار دارند.
فاز کاتاژن (فاز گذار): این فاز کوتاه و انتقالی است و معمولاً 2 تا 3 هفته طول می‌کشد. در این مرحله، رشد مو متوقف می‌شود و فولیکول مو شروع به کوچک شدن می‌کند.
فاز تلوژن (فاز استراحت): در این فاز، مو به مدت 2 تا 4 ماه در حالت استراحت قرار می‌گیرد و پس از آن موهای قدیمی می‌ریزند تا موهای جدید جایگزین شوند. روزانه ریزش 50 تا 100 تار مو در این فاز طبیعی تلقی می‌شود.
انواع ریزش مو مرتبط با استرس
استرس می‌تواند به طرق مختلفی بر این چرخه تأثیر بگذارد و منجر به انواع خاصی از ریزش مو شود:
تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium): این شایع‌ترین نوع ریزش موی ناشی از استرس است. در این حالت، استرس شدید باعث می‌شود تعداد زیادی از فولیکول‌های مو به طور ناگهانی وارد فاز استراحت (تلوژن) شوند. چند ماه پس از رویداد استرس‌زا، این موها به طور ناگهانی شروع به ریزش می‌کنند. این وضعیت معمولاً موقتی است و موها پس از کاهش استرس دوباره شروع به رشد می‌کنند.
تریکوتیلومانیا (Trichotillomania): این یک اختلال روانی است که در آن فرد به دلیل استرس، تنش یا خستگی، به طور مکرر موهای خود را می‌کند. این کندن مو می‌تواند از سر، ابرو، مژه یا سایر نقاط بدن باشد و منجر به نقاط طاس می‌شود. درمان این اختلال معمولاً شامل مشاوره و مدیریت استرس است.
آلوپسی آره‌آتا (Alopecia Areata): این یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کرده و باعث ریزش مو به صورت تکه‌ای می‌شود. اگرچه علت دقیق آن ناشناخته است، اما استرس شدید می‌تواند یکی از عوامل محرک برای بروز یا تشدید آلوپسی آره‌آتا در افراد مستعد باشد.
چگونه استرس منجر به ریزش مو می‌شود؟
استرس از طریق چندین مکانیسم می‌تواند بر ریزش مو تأثیر بگذارد:
تغییرات هورمونی: استرس باعث افزایش ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول می‌شود. افزایش طولانی‌مدت این هورمون‌ها می‌تواند چرخه طبیعی رشد مو را مختل کند و باعث شود موها زودتر وارد فاز ریزش شوند.
التهاب: استرس می‌تواند باعث التهاب در بدن شود که این التهاب می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب رسانده و رشد مو را مهار کند.
کاهش مواد مغذی: در شرایط استرس شدید، بدن ممکن است منابع و مواد مغذی را به سمت عملکردهای حیاتی‌تر هدایت کند و در نتیجه، فولیکول‌های مو از دریافت کافی مواد مغذی محروم شوند که این امر می‌تواند منجر به تضعیف و ریزش مو شود.
راهکارهای مقابله با ریزش موی ناشی از استرس
خوشبختانه، در بسیاری از موارد ریزش موی ناشی از استرس موقتی است و با مدیریت استرس می‌توان به بهبود آن کمک کرد. برخی از راهکارها عبارتند از:
مدیریت استرس: تمرینات تنفسی، مدیتیشن، یوگا، ورزش منظم و گذراندن وقت در طبیعت می‌تواند به کاهش سطح استرس کمک کند.
تغذیه سالم: رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای سلامت مو، مانند بیوتین، آهن، روی، ویتامین D و پروتئین، می‌تواند به تقویت موها کمک کند.
خواب کافی: خواب کافی و با کیفیت برای سلامت کلی بدن و تنظیم هورمون‌ها بسیار مهم است و می‌تواند به کاهش استرس و بهبود رشد مو کمک کند.
مشاوره و حمایت: در صورت لزوم، صحبت با یک مشاور یا روانشناس برای یادگیری راهکارهای موثرتر مدیریت استرس می‌تواند مفید باشد.
مراجعه به پزشک: اگر ریزش مو شدید یا مداوم است، بهتر است با پزشک یا متخصص پوست و مو مشورت کنید تا علت دقیق آن تشخیص داده شود و درمان مناسب تجویز شود.
با درک ارتباط بین استرس و ریزش مو و اتخاذ رویکردهای مناسب برای مدیریت استرس، می‌توانید به حفظ سلامت و زیبایی موهای خود کمک کنید.